Black Friday (Thứ Sáu đen) hay được biết đến là ngày mua sắm lớn nhất năm, diễn ra vào thứ Sáu đầu tiên ngay sau Lễ Tạ ơn ở Mỹ. Theo Vietnam Plus, từ khóa “Black Friday” bắt đầu được tìm kiếm tại Việt Nam từ năm 2012 và tăng dần theo từng năm, cùng sự bùng nổ của thương mại điện tử tại Việt Nam. Trong ngày này, các nhà bán lẻ sẽ đồng loạt tung ra các chương trình giảm giá sâu, mở cửa sớm, khuyến mãi mạnh nhằm kích cầu tiêu dùng cho mùa Giáng sinh và năm mới.
Những điều ít ai biết về Black Friday
Tuy phổ biến là thế, nhưng những sự thật dưới đây về Black Friday sẽ khiến bạn “bật ngửa” vì bất ngờ đó!
1. “Black Friday” ban đầu không dành cho mua sắm
Theo The History Channel của Mỹ, thuật ngữ này xuất hiện từ giữa thế kỷ 19 tại Mỹ, cụ thể vào ngày 24/09/1869 (rơi vào thứ Sáu), khi hai nhà đầu cơ vàng Jay Gould và Jim Fisk thao túng thị trường vàng, khiến tài chính Mỹ lao dốc, hàng loạt người từ giới tài phiệt Phố Wall đến nông dân phá sản.
Đến thập niên 1950, cảnh sát ở thành phố Philadelphia (Mỹ) dùng cụm từ này để mô tả tình trạng tắc nghiẽn giao thông, sự hỗn loạn và trộm cắp tăng vọt vào ngày sau Lễ Tạ ơn khi đám đông đổ về trung tâm mua sắm và chuẩn bị cho trận Army–Navy diễn ra vào thứ Bảy hằng năm.
Phải mất nhiều thập kỷ, thuật ngữ “Black Friday” mới lan rộng khắp nước Mỹ, thậm chí đến năm 1985 vẫn chưa phổ biến.
Tuy nhiên, vào cuối những năm 1980, các nhà bán lẻ đã tái định nghĩa ngày này theo hướng tích cực hơn: câu chuyện “từ đỏ sang đen” (chuyển từ lỗ sang lãi) nhanh chóng được chấp nhận, biến Black Friday thành ngày hội mua sắm được mong đợi nhất năm.
2. Mức giảm giá “sốc” chưa chắc đã là thật
Theo Báo Dân Trí, dù Black Friday thường đi cùng những con số giảm giá “khủng”, nhưng thực tế cho thấy không phải chương trình nào cũng đem lại lợi ích thực sự cho người tiêu dùng. Một số cửa hàng tăng giá niêm yết rồi mới giảm, tạo cảm giác “giảm sâu”, trong khi thực tế giá bán chỉ ngang giá gốc hoặc giảm rất ít.
Treo biển quảng cáo giảm tới 85% nhưng trong cửa hàng, các sản phẩm chủ yếu giảm 5% (Nguồn: Báo Dân Trí)
3. Black Friday đang dần “mất nhiệt”
Một thực tế là, Black Friday hiện không còn “độc quyền” khuyến mãi nữa. Vô số đợt sale lớn đã xuất hiện quanh năm: ngày đôi (9.9, 10.10,…), các ngày lễ (lễ tình nhân, tựu trường, tết,…), … hoặc thậm chí ngày nào cũng có hoạt động khuyến mãi do cạnh tranh giữa các nhà bán lẻ, khiến người tiêu dùng bớt “mặt mà” với ngày thứ sáu cuối tháng 11 này. (Nguồn: Tuổi Trẻ Online)
Ngoài ra, một số cửa hàng tận dụng dịp này để xả hàng tồn, hàng mùa trước, nên người mua khó săn được hàng mới, chất lượng tốt với giá “hời”. (Nguồn: VTV online)
Chủ một cửa hàng quần áo ở Hà Nội cho biết, Black Friday chỉ là một cái cớ để dân buôn đẩy đồ “hết đát”,
“bán tống bán tháo” hàng tồn kho (Nguồn: VTV online)
Thay vào đó, người mua ngày càng linh hoạt hơn trong việc lựa chọn thời điểm và kênh mua sắm.
4. Tác động môi trường từ “ngày hội” mua sắm
Theo báo cáo của Waste Managed, dữ liệu từ Black Friday 2024 ở Anh đã phơi bày mức độ tác động của ngày hội này đến môi trường:
- 80% sản phẩm được mua đã bị chôn lấp, đốt bỏ hoặc tái chế sai cách.
- 429.000 tấn khí thải nhà kính dự kiến phát sinh từ hoạt động giao hàng.
- 1,4 triệu tấn rác thải điện tử bị đưa vào bãi chôn lấp mỗi năm, phần lớn đến từ các đợt mua sắm như Black Friday.
Sau niềm vui mở hộp, những túi nilon, hộp giấy hay lớp bọc nhựa đều bị bỏ lại phía sau (Nguồn: South China Morning Post)
Dĩ nhiên, điều này không chỉ riêng Black Friday mà liên quan tới xu hướng tiêu dùng nhanh và với số lượng hàng hóa lớn, nhưng Black Friday là một hình ảnh tiêu biểu cho vấn đề này.
Hãy là người tiêu dùng thông minh, không phải “nạn nhân khuyến mãi”
Black Friday không phải là điều tiêu cực, nó phản ánh sự sáng tạo của thị trường bán lẻ và mong muốn được tận hưởng cơ hội mua sắm tốt hơn của người tiêu dùng. Để không biến “Thứ Sáu đen” biến thành “Thứ Sáu lãng phí”, bạn có thể:
- So sánh giá sản phẩm từ đa dạng kênh khác nhau, hoặc thậm chí là tham khảo nhận xét, phản hồi từ người dùng trước đó để xác định giá thực sự có giảm không.
- Đừng để tâm lý FOMO (fear of missing out) chi phối nếu bạn không thực sự cần món đồ đó. Hãy lập danh sách những món cần mua trước khi “xuống tiền” vào ngày này nhé!
- Ưu tiên các thương hiệu hoặc sản phẩm có vật liệu thân thiện với môi trường, thiết kế dễ tái sử dụng, đóng gói giảm thiểu rác thải.
- Xem việc mua sắm là đầu tư chứ không chỉ là “săn deal”: Chọn sản phẩm chất lượng cao và sử dụng được lâu dài, thay vì giá rẻ nhưng nhanh hỏng. Việc thay đổi ý thức tiêu dùng này giúp cho ví tiền và hành tinh đều khỏe mạnh!
Việt Nam
Lào
Campuchia
Myanmar